Sa loob nang mahigit isang daang taon mula sa pagkakadeklara nang ating kalayaan, masasabi ba nating tunay na malaya na ang ating bayan? Marahil masasabing malaya na tayo sa halos tatlong daang taong pananakop nang mga kastila at halos limangpung taong pananakop nang mga amerikano, ngunit hanggang sa ngayon ay hindi pa natatapos ang himagsikan. Hindi pa tapos ang laban para sa kalayaan. Hindi pa tayo malaya sa kahirapan, hindi pa tayo malaya sa paglalapastangan sating karapatang pantao, at hindi pa tayo malaya sa hindi matapos tapos na mga suliranin nang ating bayan.
Talamak na kahirapan ang pangunahing suliranin nang ating bayan. Hanggat hindi nasosolusyunan ito ay lalo itong magiging isang malaking problema. Kahirapan ang ugat nang madaming krimen, katiwaliaan, at pagkababa nag moral nating mga pilipino. Talagang mahirap labanan ang kahirapan. Kung pagtutuunan lamang natin nang sapat na panahon ang problemang ito, mabibigayan natin ito nang karampatang solusyon. Ang tunay na makakasagot sa problemang ito ay tayo. Bawat pilipino, ikaw, ako, tayo ang solusyon. Kung hahayaan nating paunlarin ang ating mga sarili sa mabuting paraan at huwag magpapatalo sa kahirapan, maniwala ka, uunlad tayo.
Una sa lahat, dapat alam nating lahat ang ating mga karapatan bilang isang mamamayan. Huwag hayaang may maglapastangan sa iyong mga karapatan. Maging mapagmasid, magmatyag sa iyong lipunan na kinakaroonan. Huwag hayaang pati ang gobyernong may tungkuling ingatan ang kanyang mga mamamayan ay siya pang umalipusta nang iyong karapatan. Igalang natin ang karapatan nang iba at ito ang solusyon sa ating hinahanggad na kapayapaan.
Ang hindi matapos tapos na mga suliranin nang ating bayan ay isa pa sa mga hadlang sa ating tunay na kalayaan. Katiwaliaan, abuso, kahirapan, krimen, at pangaalispusta ay ilan lang sa listahan nang mga problema nang ating bayan. Nahihirapan umunlad ang ating bayan kung hindi natin ito mabibigayan nang solusyon. Huwag nating ipagpabukas o ang masama pa ay ipagwalang bahala itong mga problema. Ayusin na natin kung ano ang mga mali sa ating lipunan. Oo, madali lang itong sabihin at mahirap gawin, ngunit may kasabihan nga "kung ayaw madaming dahilan, kung gusto madaming paraan." Kung gusto talaga natin umunlad at magbago ang bayan, gawin nalang natin talaga ang dapat.
Ang tunay na kalayaan ay hindi lamang kalayaan sa pananakop nang mga dayuhan sa isang bayan. Ang tunay na kalayaan ay makikita sa kung ano na ang kinakahitnan nang mga mamamayan. Kalayaan sa kahirapan, sa pangaalispusta, at sa problema nang bansa ang ating hinahanggad. Malaya ba talaga ang ating minamahal na Pilipinas? Ang masama, hindi pa natin nakakamit ang tunay na kalaayan.
